พระนาคปรก ยุคสุวรรณภูมิ ศิลปะเขมร อายุราวๆ 500ปี+

รายละเอียด และข้อมูลสินค้า

ศิลปะลพบุรี หรือ ศิลปะขอมในประเทศไทย อายุเวลาของศิลปะกลุ่มนี้ประมาณ พ.ศ. 1100

หรือพุทธศตวรรษที่ 12 จนถึงประมาณ พ.ศ. 1700 กว่า หรือพุทธศตวรรษที่ 18

คํานิยามโดยทั่วไป

ศิลปะที่พบในดินแดนไทย ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 12 –18 โดยมีลักษณะเดียวกัน หรือ

ใกล้เคียงกันกับศิลปะในประเทศกัมพูชา คือ หน้าตาอาจจะเหมือนกันไม่ผิดเพี้ยนหรือผิดเพี้ยนเล็กน้อย

ชื่อเรียกแบบต่างๆ ที่ปัจจุบันมีคนเรียกกัน

1. ศิลปะลพบุรี

• ความสําคัญของเมืองลพบุรี คือ ในช่วงที่วั�'นธรรมเขมร หรืออาณาจักรกัมพูชาสมัย

โบราณเรืองอํานาจและแพร่เข้ามาถึงประเทศไทย เมืองลพบุรีที่เป็นจังหวัดลพบุรีในปัจจุบัน เป็นดินแดนสําคัญ

ในเขตภาคกลาง จึงเรียกว่าศิลปะลพบุรี

• ประเด็นการเมืองในสมัยรัชกาลที่ 4 - 6 ในประเทศไทยเริ่มศึกษา ด้านโบราณคดี

ประวัติศาสตร์ และศิลปกรรมอย่างจริงจังในช่วงรัชกาลที่ 4 , 5 และ 6 ในช่วงเวลานั้นเกิดลัทธิที่เรียกว่า

“ล่าอาณานิคม” โดยมีการครอบครองเขมร พม่า ลาว อินโดนิเชีย ซึ่งอยู่รอบข้างเรายกเว้นไทยที่ไม่ตกอยู่ใน

อํานาจการครอบครองของใคร ถ้านักประวัติศาสตร์ของเราในเวลานั้นเรียกศิลปะกลุ่มนี้ว่า ศิลปะเขมร มันอาจ

ทําให้ประเทศฝรั่งเศสซึ่งตอนนั้นเป็นเจ้าอาณานิคมของกัมพูชา อาจใช้ความชอบทําเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ว่า

ครั้งหนึ่งประเทศไทยเคยตกอยู่ภายใต้อํานาจทางการเมืองของกัมพูชา ก็น่าจะมีสิทธิ์ครอบครองประเทศไทย

ด้วย จึงหลีกเลี่ยงว่าเป็นศิลปะลพบุรีแทน

• ข้อจํากัดในการศึกษาประวัติศาสตร์ศิลปะในระยะเริ่มแรก ยังไม่ลงตัวในหลายเรื่อง

2. ศิลปะเขมร (ศิลปะขอม)

• กระแสการแบ่งยุคศิลปะโดยใช้เชื้อชาติ

• คํานึงถึงอํานาจทางการเมืองของอาณาจักรเขมรโบราณที่อยู่เหนือดินแดนไทย ดังนั้นจึงมี

การเรียก ศาสนสถานว่าเขมรหรือขอม

• ความไม่เหมาะสมของชื่อศิลปะลพบุรี เขมรและขอมเป็นชื่อของชนชาติ คําว่า เขมร เป็น

คําที่ชาวกัมพูชาเขาใช้เรียกตัวเองมีปรากฏในจารึกดินแดนกัมพูชามาหลายร้อยปี คําว่า ขอม เป็นคําที่คนใน

ดินแดนประเทศไทยใช้เรียกพวกชาวกัมพูชา ดังนั้นทั่งสองคํามีความหมายเดียวกัน

3. ศิลปะเขมรในประเทศไทย/ ศิลปะร่วมแบบเขมรในประเทศไทย

• ความไม่เหมาะสมของชื่อศิลปะลพบุรี

• ความเป็นเอกลักษณะบางประการของศิลปะที่แตกต่างออกไปจากศิลปะเขมรแท้ๆ ดังนั้น

ควรเติมคําว่าประเทศไทยต่อท้ายเพื่อแยกให้เฉพาะเจาะจงลงไป

• บางครั้งมิได้สร้างขึ้นภายใต้อํานาจของกษัตริย์เขมร เพราะมีชนชั้นนําหรือผู้นําท้องถิ่น

เป็นผู้อุปถัมภ์

การแบ่งยุคสมัยย่อย นักวิชาการแบ่งออกเป็น 2 ยุค ได้แก่

1. สมัยก่อนเมืองพระนคร หมายถึง ช่วงอาณาจักรกัมพูชาโบราณ ยังไม่ได้ตั้งเมืองหลวงอยู่ที่เมือง

พระนคร ( เมืองพระนคร คือ ที่ตั้งของนครวัด นครธม ) ในช่วงสมัยก่อนเมืองพระนคร มีการแบ่งศิลปะ

ออกเป็น ซึ่งเป็นชื่อปราสาทสําคัญๆ ในตอนนั้น

• ศิลปะพนมดา ( พ.ศ.1100-1150 อาณาจักรฟูนัน ) เป็นศิลปะยุคแรกสุดของศิลปะลพบุรี

อาณาจักรฟูนัน คือ อาณาจักรแรกเริ่มในดินแดนประเทศกัมพูชา ที่มีอายุตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 6 - 9 และ 10

• ศิลปะถาราบริวัติ (พ.ศ.1150)

• ศิลปะสมโบร์ไพรกุก (พ.ศ.1150-1200)

• ศิลปะไพรกเมง (พ.ศ. 1180-1250)

• ศิลปะกําพงพระ (พ.ศ. 1250-1350)

• ศิลปะกุเลน (พ.ศ.1370-1420) (หัวเลี้ยวหัวต่อ)

2. สมัยเมืองพระนคร เป็นช่วงที่ชาวกัมพูชามาสร้างเมืองหลวงที่พระนครแล้ว คือ บริเวณเสียมราบ

สามารถแบ่งศิลปะออกเป็น ซึ่งใช้ชื่อศาสนสถานที่สําคัญๆ ในแต่ละช่วงเวลาเป็นชื่อเรียก

• ศิลปะพระโค (พ.ศ. 1420-1440)

• ศิลปะบาแค็ง (พ.ศ. 1440-1470)

• ศิลปะเกาะแกร์ (พ.ศ. 1465-1490)

• ศิลปะแปรรูป (พ.ศ.1490-1510)

• ศิลปะบันทายสรี (พ.ศ.1510-1550)

• ศิลปะคลัง (พ.ศ. 1510-1560)

• ศิลปะบาปวน (พ.ศ. 1560-1630)

• ศิลปะนครวัด ( พ.ศ. 1650-1720) เป็นชื่อที่เอาตัวปราสาทนครวัดเป็นตัวเรียก ถ้าเราชม

โบราณสถานปราสาทหินพิมาย ก็จะบรรยายว่าเป็นศิลปะลพบุรี แบบนครวัด , ปราสาทพนมรุ้งเป็นศิลปะ

ลพบุรี แบบนครวัด ซึ่งศิลปะลพบุรีที่มีอายุสมัยหรือหน้าตาที่อยู่ในช้วงเดียวกับนครวัดก็จะเรียกแบบนครวัด

หรือพระปรางค์สามยอด จังหวัดลพบุรี เป็นศิลปะลพบุรี แบบบายน มีหน้าตาเหมือนปราสาทบายนที่นครวัด

• ศิลปะบายน (พ.ศ. 1720-1780)

การกําหนดอายุยุคสมัยย่อย

• ศิลปะในประเทศเขมรกับในประเทศไทย มีรูปแบบที่เหมือนกันอาจมีอายุเท่ากัน หรือ

เหลื่อมกันเล็กน้อยก็ได้ หมายถึงในสิ่งที่เกิดขึ้น ความนิยมในด้านแบบศิลปะ การสร้างศาสนสถาน วัตถุแบบ

หนึ่งที่เกิดขึ้นในกัมพูชากว่าที่จะส่งอิทธิพลมาถึงประเทศไทยต้องใช้ระยะเวลาเล็กน้อย

• กําหนดอายุจากรูปแบบศิลปะ เช่น ลักษณะลวดลาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งบนทับหลัง

ซึ่งการ จำแนก พระเครื่อง สมัยลพบุรีแต่ปัจจุบันนี้ หรือจะเรียก ศิลปะเขมร

ที่พบในประเทศไทย ก็ยังมีปัญหาเรื่องชื่อเรียกกันอยู่

ความเข้าใจคือเป็นศิลปะเขมรที่พบ เป็นวั�'นธรรมเขมร

ทั้งหมดที่พบในประเทศไทย

ที่พบมากจะมีอยู่ ๓ รุ่นที่

เป็นพระพุทธรูปคือ “รุปนบาปวน นครวัด และบายน”

อันนี้เป็นสมัยนครวัด ดูง่ายนิดเดียวเวลาดูพระพุทธรูป

เราดูจากพระพักตร์ก่อนเป็นอันดับแรก พระพักตร์กลม

พระพักตร์สี่เหลี่ยม พระพักตร์รูปไข่ต้องแยกให้ออก

ก่อนขั้นแรก อย่างของเขมรพระพักตร์สี่เหลี่ยม

หน้าถมึงทึง หน้าค่อนข้างดุเคร่งขรึม พระเนตรเปิด

พระขนง(คิ้ว) ต่อเป็นสันขึ้นมา

ถ้าเป็นนครวัดก็จะมีเทริดที่เป็นกระบังหน้า มีมงกุฏทรงกรวย

มีเครื่องทรงส่วนใหญ่ทํากรองศอ พาหุรัด(กําไลต้นแขน)

อะไรพวกนี้ อันนี้คือสมัยนครวัดก็คือเป็นศิลปะเขมรที่พบใน

ประเทศไทย